Kanser; yaş cinsiyet, ırk, zengin/fakir ayırt etmeden bütün toplumlarda var olan önemli bir hastalık. Hem erken tanı imkanlarının artması, hem de görülme sıklıklarındaki artışlar nedeni ile çevremizde yeni tanı alan insanların sayısının arttığını görüyoruz. Ailesinde çevresinde kanser ile mücadele etmeyen var mı? Kanser savaşçısı bir yakınınız olduğunda hayatınıza da daha önce belki de hiç bilmediğiniz yeni kelimeler dahil oluyor. Kanser tanısı alan bir hasta ve ailesi için doktorların sıkça kullandığı Latince tıbbi kelimeleri anlamakla öğrenme süreci başlıyor.

Bu ilk blog yazımızda, OncoWear olarak kanser tanısı ve tedavi sürecinde işinize yarabileceğini düşündüğümüz bazı kelimeleri derleyip, minik bir sözlük oluşturmak istedik

Kanser: Kelime anlamı olarak kanser, vücudun herhangi bir organ ya da dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve büyümesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. İyi huylu (benign) ve kötü huylu (malign) olmak üzere ikiye ayrılır.

Benign: İyi huylu veya selim tümörler olarak da bilinen benign tümörler, genellikle yavaş büyür, yayılmaları sınırlıdır ve tümör çevresi bir kapsül ile çevrilidir. Metastaz yapmazlar

Malign: Kötü huylu veya habis tümörler olarak da bilinen malign tümörler hızlı çoğalır, metastaz yaparak diğer organlara ve dokulara yayılım gösterir.

Metastaz: Kötü huylu (malign) bir kanserin kaynaklandığı organdan daha uzak bir bölgeye sıçramasına denir. Bu sıklıkla kan dolaşımı veya lenf damarları yoluyla olur. Metastaz ile yayılan organda yeni kanser dokusunun geliştiği anlamına gelir.

Kemoterapi: Kanser tedavisinde kullanılan tedavi seçeneklerinden biri olan kemoterapi kelime anlamı olarak "ilaçla tedavi” anlamına gelir. Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar kanser hücrelerinin büyümesini ve bölünmesini engelleyerek etki gösterir. Her kanser türüne göre farklı tedavi protolleri bulunmakta ve farklı ilaçlar kullanılabilmektedir. Kanser hücresinin büyüme ve bölünmesini engellemeyi hedef alan kanser ilaçları aynı zamanda vücudumuzda bulunan sağlıklı çoğalan hücrelerin de bölünmesini etkilemektedir. Kemoterapinin yan etkileri bu hücrelerin etkilenmesinden kaynaklanmaktadır.

Nötropeni: Kemoterapi esnasında zaman zaman karşılaşılan bir yan etki olan nötropeni, kanda bir tür beyaz kan hücresi olan nötrofilin normalin altına düşmesi anlamına gelmektedir. Beyaz kan hücreleri vücudumuzu enfeksiyonlardan korur, bu hücreler azaldığı zaman enfeksiyonlara yatkınlık durumu oluşur. Beyaz kan hücrelerinin birkaç tipi vardır, bunlardan biri nötrofildir. Nötrofil sayısının düşmesine nötropeni denir.

Radyoterapi: Radyasyon, parçacıklar veya dalgalar ile taşınan özel bir enerjidir. Radyasyon enerjisi özel cihazlarca üretilebilir veya radyoaktif olarak adlandırılan maddeler tarafından salınabilir. Bu enerji, tıpta tomografi ve röntgen gibi tetkilerin çekiminde görüntüleme amacıyla ve kanser tedavisinde kullanılmaktadır.

Bir takım kanser tiplerinde radyoterapi tek tedavi yöntemidir. Radyoterapi tek başına veya cerrahi ve/veya kemoterapi ile birlikte uygulanabilir.